22

Ν

ΠΑΤΡΙΝΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ

1900. Το καλύτερο ίσως καρναβάλι όλων των ετών. Ευθυμία, κέφι, χαρά, πρωτοτυπίες, μεγάλη διάθεση για διασκέδαση. Όπως μας πληροφορεί η εφημερίδα «Νεολόγος», στα φύλλα της 6-7-23/1/1900, ο Δήμος σύστησε επιτροπή (κομιτάτο), για την οργάνωση των καρναβαλικών εκδηλώσεων, επίσης εδόθησαν πολλοί χοροί που κρατούσαν μέχρι τις πρωινές ώρες με το κέφι αμείωτο.
Ακόμη ο «Νεολόγος», γράφει. «με όλα τα στοιχεία της σατύρας και του γούστου και με όλα τα εχέγγυα ασφαλεστέρων και πολύ μεγαλυτέρων επιτυχιών για το μέλλον». Τι δεν επινοήθηκε αυτή την χρονιά; Πολλές οι πρωτοτυπίες. Οργανώθηκε ο «τσίτινος χορός». Οι καβαλιέροι και οι ντάμες φορούσαν ρούχα από τσίτι (φθηνό ύφασμα). Ο χορός δόθηκε έξω από το δημοτικό θέατρο και πήραν μέρος 55 ζευγάρια. Περιμετρικά είχαν στηθεί εξέδρες για τους επισήμους και για τον κόσμο που ήθελε να παρακολουθήσει, με εισιτήριο, διαφορετικής τιμής, ανάλογα με την θέση της εξέδρας. Τα χρήματα που εισπράχθηκαν διετέθησαν στα χρηματικά βραβεία που εδόθησαν στα άρματα της καρναβαλικής παρέλασης. Ο «Νεολόγος», στα φύλλα του 13-15-22/2/1900, γράφει: Μασκαράται, σατυρικά του χρόνου, του Αχιλλέως, κομφετοπόλεμος. Πρώτη φορά τόση επιτυχία. Πράγματι παρέλασαν 22 άρματα, υπήρχε και άλλο ένα πάρα πολύ ωραίο, που όμως αποκλείσθηκε γιατί σατίριζε τις «κοινωνικές διακρίσεις και αντιθέσεις». Το καλύτερο άρμα, που πήρε και το πρώτο βραβείο, 500 δραχμών, παρουσίαζε τον Αχιλλέα να σέρνει τον νεκρό Έκτορα. Το άρμα είχε κατασκευασθεί από γύψο, χρωματισμένο με χρυσόχρωμα. Η πανοπλία του Αχιλλέα από γυαλισμένο μπακίρι, που όπως μας γνωρίζει η εφημερίδα «Νεολόγος», για τον εμπνευστή του άρματος, «χρησιμοποίησε όλα τα μπακιρένια σκεύη της οικίας του».

Το δεύτερο βραβείο 300 δραχμών, δόθηκε στο άρμα που είχε σαν θέμα τους προικοθήρες. Το τρίτο βραβείο, από 250 δραχμές, δόθηκε σε δύο άρματα που παρουσίαζαν την δόλια χρεοκοπία και την προσωποκράτηση για χρέη. Το τέταρτο βραβείο, από 100 δραχμές, δόθηκε σε τρία άρματα.
Την χρονιά αυτή έγινε μεγάλος ανθοκομφετοπόλεμος, που τέτοιος δεν είχε ξαναγίνει, όπως μας πληροφορεί ο «Νεολόγος», στα φύλλα του 24-1-1900 και 6-2-1900, γράφοντας: «Απόκρεω εξαιρετικαί. Με ανθοκομφετοπόλεμον. Πολλές εφημερίδες γράφουν ότι εκτός από τον ανθοκομφετοπόλεμο, έγινε και μεγάλος αραβοσιτοπόλεμος.
Για την προσέλκυση επισκεπτών, όπως μας πληροφορεί ο «Νεολόγος», στο φύλλο της 26-1-1900, «Εκπτώσεις εισιτηρίων σιδηροδρόμων από Ολυμπίας μέχρις Ακράτας».

1901. Μετά το ωραίο καρναβάλι του 1900, πάλι στις υποτονικές εκδηλώσεις. Η σταφιδική κρίση που άρχισε το 1892 μέχρι το 1904, με τα προβλήματα που συσσώρευσε στους εμπορικούς οίκους και τους εργαζόμενους, κράτησε μακριά το ενδιαφέρον για καρναβαλικές διασκεδάσεις και ξεφαντώματα. Ωστόσο από την εφημερίδα «Νεολόγος», και από τα φύλλα, 26-1-1901 και 3-6-13/2/1901, μαθαίνουμε ότι οι καρναβαλικές εκδηλώσεις ήταν «πτωχόταται». Εδόθησαν κάποιοι χοροί, γεγονός που έφερε ζήτηση στην ενοικίαση ντόμινων και αποκριάτικων στολών και ήδη στην πόλη υπήρχαν πολλά καταστήματα που τα εμπορεύονταν. Στους χορούς έγινε και ρίψη κομφετί, σερπαντίνες, χαρτοπόλεμος, σε μεγάλες ποσότητες. Άλλο ένα γεγονός που εμπόδισε τις εκδηλώσεις στους δρόμους και ιδιαιτέρως την παρέλαση της τελευταίας Κυριακής, ήταν ο άσχημος και έντονα βροχερός καιρός.

1902. Από την εφημερίδα «Νεολόγος» και τα φύλλα 21-1-1902 και 13-26/2/1902, μαθαίνουμε ότι μπροστά από το Δημοτικό Θέατρο είχε στηθεί εξέδρα για χορούς. Την χρονιά αυτή δεν είχε συσταθεί επιτροπή διοργάνωσης των εκδηλώσεων (κομιτάτο). Η κίνηση ήταν μικρή και κάπου – κάπου έριπταν λίγο κομφετί.

1903. Οι πληροφορίες για αυτή την χρονιά είναι από δύο εφημερίδες των Πατρών. Την «Νέος αιών», στο φύλλο της 10-201903 και της «Νεολόγος», στα φύλλα της 20-1-1903 και 18-2-1903, πού γράφουν ότι: Συγκροτήθηκε 12μελής επιτροπή για την διοργάνωση των καρναβαλικών εκδηλώσεων. Παρά την συγκρότηση της επιτροπής, τελικά παρέλασαν μόνο δύο μασκαράτες, που παρίσταναν καλάθι με άνθη. Εμπνευστές τους ήσαν οι Γ. Τοπάλης και Μ. Κόλλας.
Κόσμος πολύς έκανε μόνο περίπατο. ΟΙ καρναβαλικές εορτές χαρακτηρίζονται «ψυχρόταται». Ο μοναδικός χορός που σημείωσε επιτυχία και άφησε εποχή ήταν ο χορός του callicot, στον οποίο οι προσερχόμενοι έπρεπε να φέρουν στολή από λινό ύφασμα όλο λευκό.

Πατρινό Καρναβάλι1904. Η εφημερίδα «Νεολόγος», στο φύλλο της 10-2-1904, γράφει ότι την καρναβαλική περίοδο αυτής της χρονιάς την χαρακτηρίζει «ολίγη ζωηρότης». Παρέλασαν μόνο δύο μασκαράτες που παρίστανα η μία τον ανεμόμυλο και η άλλη την κότα. Ωστόσο ερίφθει άφθονο κομφετί.

1905. Άλλη μια χρονιά χωρίς καρναβαλικό χρώμα η περίοδος της Αποκριάς. «Ολίγαι άμαξαι μετημφιεσμένων, άνευ ιδιαιτέρου τινός», γράφει η εφημερίδα «Νεολόγος», στο φύλλο της 27-2-1905.

1906. Δόθηκαν χοροί μεταμφιεσμένων, ιδιαιτέρως δημόσιοι. Στους δρόμους δεν υπήρχε κίνηση παρά μόνο 2 3 συντροφιές, όπως χαρακτηριστικά περιγράφει, ο «Νεολόγος», στο φύλλο της 6-2-1906: «Δημόσιοι χοροί μετημφιεσμένων, αλλ’ εις τας οδούς 2-3 όμιλοι μόνον».

1907. Τι χρονιά κι’ αυτή !!! Από τις καλύτερες καρναβαλικές εκδηλώσεις που έγιναν ποτέ, λαμβάνοντας υπ’ όψη και τα μέσα της εποχής. «Ανάγκη γέλωτος. Να γίνουν εορτές, ζήτησε η εφημερίδα «Νεολόγος», στα φύλλα της, 5-1-1907 και 4-2-1907.

Όλες οι εκδηλώσεις έγιναν με την ιδιωτική πρωτοβουλία και προσφορά. Γίνονται προτάσεις να συγκροτηθεί επιτροπή εορτών (κομιτάτο), των Απόκρεω. Ο δήμαρχος στις προτάσεις αυτές λέει ότι δεν μπορεί να έχει την πρωτοβουλία, όμως θα συντρέξει το κομιτάτο αν συγκροτηθεί και παίρνει σχετική απόφαση στο Δημοτικό Συμβούλιο της4-2-1907. Σε αυτό το Δημοτικό Συμβούλιο ο ιατρός Διαμαντόπουλος ζητεί το Δημοτικό Θέατρο να μην παραχωρείται «για άσεμνα θεάματα» και ο δημοτικός σύμβουλος Σπ. Αγαπητός προτείνει την σύσταση κομιτάτου Απόκρεω.

Στις 14-2-1907, στο γραφείο του Εισαγωγικού Συλλόγου, συγκεντρώθηκαν, γνωστοί και μη εξαιρετέοι γλεντζέδες, με σκοπό να συζητήσουν και να συγκροτήσουν την «Εταιρεία εορτών», για την καλύτερη οργάνωση των καρναβαλικών εκδηλώσεων και φυσικά την καλύτερη διασκέδαση. Η εννεαμελής οργανωτική επιτροπή που συγκροτήθηκε ήταν οι: Δημοσθένης Αλεξόπουλος, Σωτήρης Γκολφινόπουλος, Μιχάλης Κόλλας, Κωνσταντίνος Λουκάς, Αντώνης Πάσκουα, Γεώργιος Ραζής, Γεώργιος Τοπάλης, Γεώργιος Τριάντης και Κωνσταντίνος Φραγκόπουλος.

Την επομένη ημέρα 15-2-1907, η εφημερίδα «Νεολόγος» γράφει: «Συνεστήθη επιτροπή υπό του Νομάρχου Χρ, Παλαμά». Σε ελάχιστες ημέρες η επιτροπή συγκέντρωσε από εισφορές ιδιωτών το ποσόν των 14.000 δραχμών, το οποίο ενισχύθηκε και με άλλες 4.000 δραχμές από τον Δήμο Πατρέων. Μετά από αυτή την συγκέντρωση χρημάτων, η «Εταιρεία εορτών», προκήρυξε διαγωνισμό για την κατασκευή των καλύτερων αρμάτων και μασκαράτων και βέβαια το θέμα θα έπρεπε να εγκριθεί από την επιτροπή. Την τριμελή Τεχνική Επιτροπή των εκδηλώσεων αποτελούσαν οι Γεώργιος Διδυμιώτης, Κυριάκος Παρθενόπουλος και Ιωάννης Ρηγόπουλος. Την επιτροπή απονομής των βραβείων αποτελούσαν οι Δημήτριος Σκούφος, εφέτης, Νικόλαος Παλαμάς, νομομηχανοκός, Ιωάννης Καραμανδάνης, έμπορος, Κωνσταντίνος Φραγκόπουλος, Τέλης Τουρνάς, δημοσιογράφος και οι δημοτικοί σύμβουλοι Σωτήρης Γκολφινόπουλος και Σπήλιος Αγαπητός.

Ο «Νεολόγος» στο φύλλο της 27-2-1907 γράφει για την παρέλαση της τελευταίας Κυριακής της Αποκριάς: «Την 1η μεσημβρινή εφάνη ήλιος. Τρείς άμαξαι με ντόμινα, σπουδαία άρματα, 80 πιερόττοι προηγούνται: σάτυρα Ταχυδρομείου, άρμα Αχιλλέως. Τρείς φοράς περιήλθον την κάτω πόλιν». Ας δούμε λίγο την παρέλαση: Αφετηρία της παρέλασης ήταν η Πλατεία Όλγας. Προπομποί της παρέλασης ήταν 80 μεταμφιεσμένοι σε πιερότους, θορυβούντες με τύμπανα, καραμούζες, σφυρίχτρες. Ακολουθούσε το άρμα του καρνάβαλου και εν συνεχεία περισσότερα από 20 άρματα και μασκαράτες.
Το άνθινο άρμα που πήρε το Α΄ Βραβείο των 200 δραχμών ήταν όλο με γιούλια. Μενεξεδένια τα καλύμματα των αλόγων και οι χιτώνες των ηνιόχων. Στο μέσον του άρματος μια μεγάλη πεταλούδα από μενεξέδες. Όσο για τον αμαξά ήταν μια όμορφη αρτίστα που πετούσε άνθη στο πλήθος.

Το σατιρικό άρμα που πήρε το πρώτο βραβείο των 200 δραχμών το θέμα του ήταν «ο πίθος των Δαναΐδων». Ήταν το άρμα του Παναχαϊκού Γυμναστικού Συλλόγου, και διακωμωδούσε τα άσχημα οικονομικά του κράτους. Δέκα αθλητές του Συλλόγου είχαν μεταμφιεστεί σε Δαναΐδες και σε ένα τρύπιο πιθάρι, με μία πινακίδα πάνω του που έγραφε «Κεντρικόν Ταμείον», έριχναν νομίσματα με καλάθια που χάνονταν. Η όλη κατασκευή ήταν πάνω σε ένα διπλόκαρρο. Την εποχή εκείνη γινόταν μία κίνηση στην Πάτρα για ίδρυση λέσχης γυναικών. Αυτό αποτέλεσε το θέμα σατυρικού άρματος, «Λέσχη Κυριών», το οποίο μάλιστα βραβεύτηκε. Το σκηνικό ήταν εσωτερικό σπιτιού χωρισμένο σε δύο τμήματα. Στο πρώτο τμήμα δύο γυναίκες έπαιζαν χαρτιά και μία διάβαζε εφημερίδα. Στο δεύτερο τμήμα ένας άνδρας σιδέρωνε μία φούστα και ο άλλος νανούριζε ένα μωρό.

Το καλλιτεχνικό άρμα που πήρε βραβείο ήταν η «Γόνδολα», της μαντολινάτας «Ευτέρπη». Πάνω σε ένα διπλόκαρρο είχε κατασκευαστεί μία λευκή γόνδολα έτσι που να φαίνεται ότι πλέει πάνω σε κύματα. Πάνω στο άρμα τα μέλη της μαντολινάτας ντυμένα με βενετσιάνικες φορεσιές έπαιζαν μαντολίνα και τραγουδούσαν κατά την παρέλαση.

Άλλα άρματα που παρέλασαν ήταν: «Οι 45 Γιάννηδες», σε μία ζυγαριά, από την μία μεριά 45 ανθρωπάκια ξύλινα και από την άλλη ένας ζωντανός, δεμένος, κόκορας, και η ζυγαριά να γέρνει προς το μέρος του. «Η αξία της δεκάρας», ομοίωμα δεκάρας πάνω στο κάρο, και τέσσερις άνδρες με φράκο από την μία μεριά, τέσσερις φτωχοντυμένοι από την άλλη να αγωνίζονται ποιος θα την πάρει. «Το τραμ», σατίριζε την συνήθεια των Πατρινών να χρησιμοποιούν το τραμ το μεσημέρι και όχι το πρωί. Και βέβαια το καλύτερο, εντυπωσιακότερο και δαπανηρότερο ήταν το άρμα των Μιχαήλ Κόλλα και Γεώργιου Τοπάλη. Σε δύο διπλόκαρρα που ήσαν μαζί, δίπλα – δίπλα, ήταν στημένο ένα οινομαγειρείο, μόνο που τα σκεύη του, κατσαρόλες, τηγάνια, πιάτα, μαχαίρια, πιρούνια, ποτήρια, αλλά και τα υποτιθέμενα φαγητά, ήταν από σοκολάτα. Όταν άρχισε ο σοκολατοπόλεμος, όλα αυτά θρυμματίστηκαν και τα έρριψαν στα μπαλκόνια και στο πλήθος.

Αξίζει να αναφερθούν και κάποια χαριτωμένα ευτράπελα, όπως η πρόταση μασκαράτας που έκανε ο φωτογράφος και σατιρικός ποιητής Ιωάννης Αρβανιτόπουλος και δεν εγκρίθηκε. Πρότεινε λοιπόν να συγκεντρώσει 50 γαϊδούρια, να τα μασκαρέψει και το κάθε ένα να το συνοδεύει ένα παιδί. Όταν θα έφθαναν στην πλατεία Γεωργίου, ο μαέστρος της «χορωδίας» θα έδινε το σύνθημα και ο κάθε συνοδός θα ακουμπούσε στα ρουθούνια του ζώου ένα σφουγγάρι με ένα υγρό. Τα γαϊδούρια θα άρχιζαν να γκαρίζουν. Όταν ο μαέστρος θα έδινε φινάλε θα απομάκρυναν το σφουγγάρι και θα σταματούσαν. Ένας άλλος ντορατζής Πατρινός, ο Πάνος Γράνας, σε ένα διπλόκαρρο διαμόρφωσε μία φυλακή με κελιά από χαρτόνια και μικρά παράθυρα. Μέσα στο κάθε κελί έβαλε ένα σκυλί. Η επιγραφή στο άρμα ήταν «Οφειλέται Δημοσίου». Γιατί τότε όποιος συντηρούσε σκυλί πλήρωνε πρόστιμο. Όταν το άρμα έφθασε στην πλατεία Γεωργίου το πλήθος έκανε μεγάλη φασαρία, φωνές, σφυρίγματα, καραμούζες. Τα σκυλιά αγρίεψαν, έσπασαν τα χάρτινα κελιά και έφυγαν ανάμεσα στον κόσμο, τρέχοντας και γαυγίζοντας.

Ένα άλλο επεισόδιο ήταν αυτό με τον φωτογράφο Ιωάννη Δημόπουλο. Είχε κατασκευάσει ένα αρχαίο άρμα που το έσερναν τέσσερα άλογα, και αυτός ως Απόλλωνας μεταμφιεσμένος, αρματηλάτης. Τα άλογα με την φασαρία του πλήθους αφήνιασαν, ο Δημόπουλος τρόμαξε και πήδησε μέσα, στο παράθυρο του ισογείου της οικίας Σωτηριάδη που ήταν δίπλα του και βρέθηκε σε ένα κρεβάτι. Στο κρεβάτι ευρίσκετο άρρωστη η Κα Ρίντελ, η οποία είχα αφίσει ανοικτό το παράθυρο για να βλέπει την κίνηση, κατατρόμαξε και έβαλε τις στριγκλιές.

Αξίζει να σημειωθεί η μεγάλη επιτυχία του χορού της Φιλαρμονικής. Την ίδια χρονιά, στο Δημοτικό Συμβούλιο της 7-11-1907, εγκρίθηκε πίστωση 500 δραχμών για την ενίσχυση της Επιτροπής των εορτών.
karnavali-tis-patras

1908. Μετά από την πολύ μεγάλη επιτυχία που είχε το καρναβάλι του 1907 δεν τόλμησε κανείς να οργανώσει το καρναβάλι του 1908. Μαθαίνουμε όμως από την εφημερίδα των Πατρών «Νεολόγος», στα φύλλα της 19 και 22-2-1908, ότι παρέλασε μόνο μία μασκαράτα, σοκολατοπόλεμος, ιδιαιτέρως στα σπίτια μεγάλης έντασης και πολλοί χοροί. Πολύ μεγάλη επιτυχία σημείωσε ο χορός του Συλλόγου κουρέων, στο Δημοτικό Θέατρο, στις 21 Φεβρουαρίου, που ήταν μπάλ- μασκέ. Την διακόσμηση είχε κάνει ο ζωγράφος Επαμεινώνδας Θωμόπουλος. Την ορχήστρα διευθύνει ο Διονύσιος Λιβαθινός. Η έναρξη του χορού έγινε με πόλκα. Ο «Νεολόγος» γράφει για τον χορό: «Το τι επακολουθεί είναι απερίγραπτον. Το φώς σκοτίζεται απ’ τα νέφη του κομφετί. Τα σερπαντέν σχηματίζουν αραχνοΰφαντον πλέγμα. Τα ζεύγη στροβιλίζονται και προκαλούν θύελλας χαρτοπολέμου. Η πλατεία πλημμυρίζει από στρατηγούς, δούκας, βασιλείς, Δον Κιχώτας κ.λ.π.». Στην ίδια εφημερίδα διαβάζουμε ότι σε αυτό τον χορό καταναλώθηκαν 215 μπουκάλια κρασί Μ. Ζούλα και 300 οκάδες μπύρα Κλωναρίδη.

1909. Στο Δημοτικό Συμβούλιο της 17-2-1909 εγκρίνεται πίστωση 1.500 δραχμών για την ενίσχυση της Επιτροπής εορτών Απόκρεω. Από την εφημερίδα «Νεολόγος» και στα φύλλα της 19-1-1909 και της 5-2-1909, παίρνουμε πολλές πληροφορίες. Σε όλη την πόλη η εύθυμη καρναβαλική ατμόσφαιρα ήταν διάχυτη. Η μουσική του Δήμου κάθε βράδυ έκανε παρέλαση στους δρόμους παίζοντας καρναβαλικούς σκοπούς ακολουθούμενη από παρέες μασκαρεμένων που χόρευαν, πηδούσαν, γλεντούσαν, μεταδίδοντας το κέφι τους στα πλήθη.

Εδόθησαν πολλοί χοροί και όλοι με εξαιρετική επιτυχία. Χοροί εδόθησαν και στο Δημοτικό Θέατρο, πολλοί από αυτούς για πρώτη φορά οργανώθηκαν από την επιτροπή των Απόκρεω. Οι φοιτητές και οι μαθητές, οργάνωσαν όμιλο με όνομα: «Εφηβικός Σύλλογος εορτών η Δόξα», με σκοπό την διασκέδαση, μάλιστα κατασκεύασαν και το άρμα της «Βασίλισσας της Αποκριάς». Στα άρματα που παρέλασαν εδόθησαν και βραβεία. Το τέλος της παρέλασης έκλεινε η Μαντολινάτα υπό την διεύθυνση του Παντελή Στέλλα και για πρώτη φορά ακούσθηκε το καρναβαλικό εμβατήριο «Βάλ’ το ντόμινο Λενιώ», που ο «Νεολόγος» στο φύλλο της 1-2-1909, γράφει ότι είναι μουσική του Ιταλού μουσικού Julio Coffino σε στίχους του δικηγόρου Γεωργίου Πετρούτσου. Οι στίχοι δημοσιεύθηκαν στον «Νεολόγο» και είναι:

Βάλ’ το ντόμινο Λενιώ
κι έλα πάμε εις το μπάλλο.
Σαν και με δε θάβρεις νιό
να σ’ αγαπάει άλλο

Με το ντόμινο κυρά
με τα’ αφράτα σου τα κάλλη
και μ’ εμέ το μασκαρά
θα πηδάς στο Καρναβάλι.

Όλοι άς μασκαρευτούμε
στους καιρούς μας τους τρελλούς
γιατί όλοι μας χρωστούμε
για καλά της Μιχαλούς.

1910. Την χρονιά αυτή το καρναβάλι δεν είχε επιτυχία, δεν έγινε ούτε καρναβαλική παρέλαση. Στον κόσμο υπήρχε ακεφιά και απαισιοδοξία. Λίγο από το κίνημα του 1909, λίγο η μεταβατική πολιτική περίοδο, αλλά κυρίως ο πολύ άσχημος, βροχερός και κρύος καιρός κατά την περίοδο της Αποκριάς, δεν επέτρεψε τις υπαίθριες εκδηλώσεις των παρελάσεων.

Κάποιες μασκαράτες το βράδυ στους δρόμους, όπως διαβάζουμε στον «Νεολόγο», στο φύλλο της 28-2-1910, δεν προκαλούν ευθυμία. Στο ίδιο φύλλο γράφει ότι την περίοδο της Αποκριάς δόθηκαν με επιτυχία χοροί στο πολυθέαμα, που βρισκόταν στην πλατεία Όλγας. Χοροί δόθηκαν πολλοί και σε δημόσιους χώρους και σε σπίτια, η «Φιλαρμονική», μάλιστα έδωσε δύο χορούς στο Δημοτικό Θέατρο με μεγάλη επιτυχία, τόση που δεν ήταν δυνατόν να καλυφθεί η ζήτηση των θεωρείων του θεάτρου.

By stavros|Χωρίς Κατηγορία|0 comment

Comments are closed.